ثبت دماوند در میان آثار ملی و جهانیکوه دماوند با ارتفاع 5620 متر (یا 5671 متر!) بلندترین کوه فلات ایران به شمار می آید. این کوه از ارتفاع 4500 متری با وسعت 2975 هکتار بر اساس مصوبه شماره 221 مورخ 21/3/81 شورای حفاظت محیط زیست بعنوان اثر طبیعی ملی به ثبت رسید.
هفته گذشته نیز خبرگزاریهای ایران به نقل از فریبرز دولت آبادی، معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران اعلام نمودند که نام کوه دماوند به عنوان اولین اثر طبیعی ایران در فهرست یونسکو (سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی سازمان ملل متحد) ثبت شده است.
اما بازتاب این خبر خوشحال کننده در خبرگزاریها همراه با کارشناسیهای مختلفی صورت گرفته که از آن جمله می توان به اظهارات معاون سازمان میراث فرهنگی اشاره نمود:
آقای ناصر کرمی، روزنامه نگار و کارشناس محیط زیست و معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران در گفتگو با بی بی سی اظهار می دارد:اغلب تصور می شود که دماوند بخشی از رشته کوه البرز است. در حالی که به گفته کارشناسان این کوه یک کوه منفرد آتشفشانی است که از ده هزار سال پیش خاموش بوده و ارتباطی با البرز ندارد این دو در زمانهایی متفاوت بوجود آمده اند.
بر خلاف نظر ایشان مهندس فریبرز وزیری پژوهشگر و استاد دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی -گروه آب دانشکده عمران- در کتاب ارزشمند خود بنام هیدرولوژی کاربردی در ایران که در آن به شناخت یخچالهای طبیعی ایران پرداخته شده در بخش زمین شناسی آتشفشان دماوند صفحه 115 پاراگرافهای دوم و پنجم می نویسد:آتشفشان دماوند جزئی از رشته جبال (کوه) البرز به شمار می رود و چین خوردگی البرز مربوط به دوره سوم زمین شناسی است. از طرفی آثاری از دوره های اول و دوم نیز در این رشته دیده شده است و نشانه آن است که قبلا بجای البرز دریای بزرگی وجود داشته که در کتاب جغرافیای طبیعی ایران از آن به نام تتیس نام برده شده است. در این کتاب همچنین آمده:انفجار و آتشفشانی دماوند از ابتدای دوره چهارم زمین شناسی یعنی دوره پلیستوسن همزمان با انفجارهای سهند, سبلان, ارارات و الوند شروع شده است و تقریبا در حدود 100,000 سال قبل از فعالیت های خارجی آن کاسته شده و خاموش گشته است. همچنین کارل گراتس و روبرت کوستا در کتاب دماوند, بلندترین کوه ایران ترجمه ایرج هاشمی زاده صفحه 23 و 24 پدیده های آتشفشانی را همراه با دگرگونیهای ژئوسینکلینال (بزرگ ناودیسها) منطقه البرز می دانند و تصویر جامعی از توزیع زمانی و مکانی پدیده های آتشفشانی در البرز مرکزی ارائه نموده اند. ایشان همچنین با استناد به تحقیقات گاسنر و هوبر 1962 از آتشفشانی های متعددی در نقاط مختلف البرز نام می برند که تقریبا هم زمان با دماوند به وقوع پیوسته اند و دارای ارتباط با شکل گیری کوههای البرز بوده اند.
در واقع با استناد به تحقیقات فوق می توان نتیجه گرفت بر خلاف اظهارات جناب کرمی کارشناس محترم محیط زیست دماوند بخشی از رشته کوه البرز مرکزی بوده و فرم آتشفشانی آن دلیلی بر منفرد بودن این کوه نمی باشد.
ناصر کرمی همچنین با ذکر مواهب گردشگری در دماوند عنوان نمود:
قله فوجی یاما بعنوان بلندتری کوه ژاپن مورد حفاظت شدید و پیچیده ای قرار دارد و بازدید از آن به قصد صعود به این قله، تنها از مسیری مشخص و با نوبت بندی انجام می شود تا میزان فرسایش آن بر اثر تردد بازدید کنندگان به حداقل برسد. در حالی که در مورد قله دماوند و پوشش گیاهی آن هیچ گونه تدابیر حفاظتی بکار گرفته نمی شود.
گرچه جناب کرمی به ظاهر فراموش کرده آنچه بیش از بازدید گردشگران و کوه نوردان به دماوند آسیب می رساند معدنکاوی و برداشت مصالح ساختمانی نظیر پوکه از معادن دماوند است, که همچون خنجری در حال شکافتن این اثر منحصر به فرد است. همچنین چرای بی رویه دام از نکاتی است که بیش از کوه نوردان و گردشگران موجب کاهش پوشش گیاهی دماوند می گردد. ضمن آنکه شکارچیان نیز از عوامل کاهش حیات وحش دماوند بوده اند و در تخریب کوه دماوند بی تاثیر نیستند.
امید آنکه ثبت جهانی دماوند بتواند عاملی شود تا دولتمردان به نحوی در صدد جلوگیری از تخریب این اثر ملی بر آیند.
منابع
presstv
بی بی سی
یونسکو
در همین ارتباط
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر